پیشگیری از خوددرمانی در زنان سنین باروری براساس مدل اعتقاد بهداشتی: یک مطالعه شبه تجربی

Abstract

زمینه و هدف: خوددرمانی یک تهدید مهم برای سلامتی است که می تواند باعث درمان نامطلوب، مقاومت به دارو، افزایش سرانه مصرف دارو و مسمومیت با دارو شود. زنان سنین باروری وظایف مهمی مانند بارداری، شیردهی و تربیت فرزندان را بر عهده دارند. این مطالعه با هدف بررسی تأثیر مداخله آموزشی مبتنی بر مدل اعتقاد بهداشتی در پیشگیری از خود درمانی در زنان سنین باروری انجام شد. روش کار: این مطالعه شبه تجربی بر روی زنان در سن باروری در شهرستان جهرم از دی 1397 تا شهریور 1398 انجام شد. نمونه گیری به صورت تصادفی چند مرحله ای ساده انجام شد و حجم نمونه 60 نفر برای هر دو گروه مداخله و کنترل تعیین شد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه ای شامل اطلاعات دموگرافیک و سوالات سازه های مدل اعتقاد بهداشتی بود. پرسشنامه توسط هر دو گروه مداخله و کنترل قبل و سه ماه پس از مداخله آموزشی به صورت حضوری تکمیل شد. مداخله آموزشی براساس مدل اعتقاد بهداشتی در گروه مداخله انجام شد که شامل 4 جلسه آموزشی و هر جلسه به مدت 60 دقیقه بود. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS 21 و آزمون های مجذور کای و زوجی t و t مستقل تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که تفاوت معنی داری بین گروه مداخله و کنترل از نظر آگاهی، شدت، منافع و موانع درک شده، همچنین در راهنمایان عمل برای استفاده صحیح از داروها پس از مداخله وجود دارد (P<0.05). سه ماه پس از مداخله، میانگین عملکرد زنان در گروه مداخله در مقایسه با گروه شاهد به طور معنی داری کاهش یافت (P<0.001). نتیجه گیری: مداخله آموزشی مبتنی بر مدل اعتقاد بهداشتی در پیشگیری از خوددرمانی موثر بود، اما میزان این تأثیر در ساختارهای مختلف مدل اعتقاد بهداشتی متفاوت است. اندازه گیری اثربخشی مداخلات مبتنی بر مدل اعتقاد بهداشتی در پیشگیری از رفتارهای خوددرمانی به مطالعاتی با دوره پیگیری طولانی نیاز دارد.