Abstract
اهداف: تغذیه با شیر مادر باعث ارتقاء سلامت کودکان و حفظ و بهبود کیفیت زندگی آنها می شود. هدف از این مطالعه مقایسه مداخله آموزشی مبتنی بر نظریه رفتار برنامه ریزی شده در زنان باردار و اطرافیان تأثیرگذار آنها بر تغذیه انحصاری با شیر مادر در شش ماهه اول زندگی بود. مواد و روش‌ها: این مطالعه نیمه تجربی از سال 2020 تا 2021 در زنان باردار هفته 30 بارداری و بیشتر و اطرافیان تاثیرگذار آنها در جهرم، جنوب ایران انجام شد. نمونه گیری به روش تصادفی طبقه ای انجام شد و حجم نمونه در مجموع 90 نفر تعیین شد. مطالعه شامل دو گروه مداخله و یک گروه کنترل بود. سه مرکز جامع سلامت شهرستان جهرم به صورت تصادفی انتخاب شدند. سپس بر اساس قرعه کشی، هر مرکز به یکی از گروه ها اختصاص داده شد. در هر یک از این مراکز از بین پرونده های زنان باردار، 30 نفر به طور تصادفی برای شرکت در مطالعه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه دموگرافیک و پرسشنامه استاندارد تئوری رفتار برنامه ریزی شده برای تغذیه انحصاری با شیر مادر با 25 سوال بود که روایی و پایایی آنها (آلفای کرونباخ بالای 7/0) در ایران بررسی و تایید شده است. در مرحله اول پرسشنامه ها توسط هر سه گروه تکمیل شد. مرحله دوم شامل مداخله آموزشی بود. روش های آموزشی شامل آموزش حضوری، توزیع پمفلت، تماس تلفنی، آموزش از طریق پیامک، ارسال محتوای آموزشی و فیلم از طریق فضای مجازی بود. این آموزش پنج هفته به طول انجامید. در مرحله سوم، شش ماه بعد مجدداً پرسشنامه تکمیل شد. داده‌های جمع‌آوری‌شده با استفاده از نرم‌افزار SPSS 21 و با استفاده از آزمون‌های آنالیز واریانس یک‌طرفه، مجذور کای،من‌ویتنی، ویلکاکسون و کروسکال والیس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: بعد از مداخله آموزشی، تفاوت معنی‌داری در سازه نگرش در گروه مداخله یک قبل و بعد از مداخله آموزشی مشاهده شد [Difference Median(IQR)=2(5) (p=0.009)]. پس از مداخله آموزشی ، تفاوت معنی داری در گروه مداخله دو قبل و بعد از مداخله آموزشی در ساختار هنجارهای ذهنی مشاهده شد[Difference Median(IQR)=4(5) (p<0.001)] . نتیجه گیری: در برنامه های آموزش و ارتقای سلامت برای بهبود تغذیه انحصاری نوزاد با شیر مادر باید علاوه بر زنان باردار، هنجارهای ذهنی آنها نیز مورد توجه قرار گیرد.