کاربرد نظریه ها و الگوهای آموزش بهداشت و ارتقای سلامت در مداخلات تغذیه ای زنان باردار در ایران: یک مرور نظام مند

Abstract

اهداف: بارداری دوران مهمی از زندگی یک زن است و رشد جنین و سلامتی او بستگی به سلامت و تغذیه خوب مادر دارد. لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی مطالعات انجام شده مبتنی بر الگوها و نظریه های آموزش بهداشت و ارتقای سلامت در مداخلات تغذیه ای بر روی زنان باردار در ایران، به شیوه نظام مند انجام شده است. اطلاعات و روش ها: به منظور دستیابی به مقالات فارسی داخل کشور و مقالات ایرانی چاپ شده در خارج از کشور، بانک های داخلی مرتبط(magiran،، SID،IranDoc)، خارجی( Web of Science، Scopus،Proquest ، PubMed، Medlibe) و همچنین موتور جستجوگر Google Scholar بدون محدودیت زمانی بر اساس بیانیه PRISMA جستجو انجام گردید. برای جلوگیری از سوگیری در مطالعه، جستجو، انتخاب مقالات، ارزیابی کیفی مقالات و استخراج داده ها توسط دو نفر از محققان به صورت کاملا مستقل از هم انجام شد. هر گونه اختلاف نظر بین محقق، توسط نفر سوم مورد بررسی قرار گرفت. و در نهایت 8 مقاله دارای معیار ورود به مطالعه مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: از 8 مطالعه بررسی شده، 4 مطالعه مبتنی بر مدل مبتنی بر مدل اعتقاد بهداشتی، 2 مطالعه مبتنی بر نظریه ی شناختی اجتماعی، 1 مطالعه مبتنی بر مدل بزنف و 1 مطالعه مبتنی بر مدل ارتقای سلامت پندر انجام شده بود. مدل اعتقاد بهداشتی بیشترین کاربرد و کارایی را در بهبود متغیرهای مورد مطالعه به خود اختصاص داد. پیامد مداخلات طیف گسترده ای از بهبود در وضعیت سازه ها و ارتقای رفتارهای تغذیه ای زنان باردار را شامل می شد. نتیجه گیری: برنامه مداخلات مبتنی بر مدل ها و نظریه های آموزش بهداشت و ارتقای سلامت نقش بسیار مهمی در ارتقای رفتارهای تغذیه ای زنان باردار از خود نشان می دهند. از این رو، توجه به سایر الگوها و نظریه های آموزش بهداشت و ارتقای سلامت می تواند مفید باشد.