بهبود و تداوم رفتار ورزشی و شاخص های تن سنجی در زنان تهرانی: کاربردی از نظریه رفتار برنامه ریزی شده

Abstract

سابقه و هدف: میزان فعالیت جسمانی بعنوان عامل اساسی سبک زندگی سالم، در زنان کمتر از حد لازم است. مداخلات آموزش سلامت نظریه محور از جمله نظریه رفتار برنامه ریزی شده (Theory of Planned Behavior) تاثیر بسزایی در ارتقا و پایداری فعالیت بدنی دارند. هدف این مطالعه بررسی تاثیر برنامه آموزشی مبتنی بر TPB بر رفتار ورزشی و شاخص های تن سنجی در زنان ساکن در خانه های سازمانی تهران بود. مواد و روش‎ها: یک کارآزمایی تصادفی شاهددار روی 130 نفر از زنان ساکن در منازل سازمانی تهران (1393) انجام شد که بطور تصادفی و توسط نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب گردیدند. جلسات آموزشی بر اساس روش های تعدیل سازه های TPB (نگرش ابزاری و عاطفی، هنجارهای انتزاعی، ادراک کنترل رفتاری، قصد و رفتار) اجرا گردید. سازه های نظریه، سطح و شدت فعالیت بدنی، شاخص توده بدنی (Body Mass Index) و نسبت دور کمر به لگن (Waist Hip Ratio)، قبل، سه و شش ماه بعد از آموزش با استفاده از SPSS16 تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: اجرای برنامه آموزشی موجب افزایش و تداوم میانگین سازه های TPB و میانگین رتبه سطح و شدت فعالیت جسمانی، بترتیب در سه و شش ماه بعد از مداخله در گروه آزمون گردید (0.001>P). همچنین کاهش و پایداری متوسط BMI و WHR در مقاطع زمانی مشاهده شد (0.001>P). اما در گروه کنترل هیچ تغییر معناداری در متغیرهای مذکور حاصل نشد (0.05<P). نتیجه گیری: اجرای جلسات آموزشی TPB محور موجب بهبود و تداوم رفتار ورزشی و شاخص های تن سنجی در بانوان می گردد.