تعیین عوامل مؤثر بر رفتار مراقبت از ستون فقرات در دانش‌آموزان، مدل‌یابی معادلات ساختاری

Abstract

مقدمه: کمردرد از جمله مشکلات سلامتی است که میزان آن در دانش‌آموزان رو به افزایش می‌باشد. هدف از این پژوهش تعیین عوامل شناختی مؤثر بر رفتار مراقبت از ستون فقرات، مبتنی‌بر نظریه شناختی-اجتماعی(SCT) ، در دانش‌آموزان بود. مدل مفهومی شامل: مهارت‌ها، دانش اصول مراقبت از ستون فقرات، خودکارآمدی و باورهای انتظار نتیجه به‌عنوان عوامل تأثیر‌گذار و رفتار مراقبت از ستون فقرات به‌عنوان پیامد بود. ابزار و روش‌ها: داده‌های 610 دانش‌آموز مدارس ابتدایی دولتی تهران، در بازه زمانی مهر‌ماه تا آبان‌ماه سال تحصیلی 98-1397 با استفاده از پرسش‌نامه ساختارمند، جمع‌آوری شد. براساس داده‌ها، مدل مفهومی با روش تحلیلی مدل‌یابی معادلات ساختاری (SEM) با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS، نسخه 24 و لیزرل نسخه 8.80 بررسی شد. یافته‌ها: مهارت‌ها (42/13t-value= ,73/0r=)، خودکارآمدی (51/15t-value= ,87/0r=) و باورهای انتظار پیامد (51/6=value t- ,61/0r=)، به‌عنوان عوامل شناختی کلیدی رفتار مراقبت از ستون فقرات تأیید شدند. به‌علاوه، شاخص‌های مختلف مانند شاخص برازش مقایسه‌ای ( CFI)، شاخص برازش هنجار یافته (NFI)، شاخص نسبت کای اسکوئر به درجه آزادی ( χ2/df) و ریشه میانگین مربعات خطای برآورد (RMSEA) نیکویی برازش مدل را نشان دادند. نتیجه‌گیری: یافته‌های مطالعه نشان داد مشارکت‌کنندگانی که مهارت‌ها، خودکارآمدی و باورهای قوی‌تری دارند؛ به احتمال زیاد، رفتار صحیح مراقبت از ستون فقرات را از خود بروز خواهند داد. با‌توجه به‌ این مسئله، مداخلات مدرسه‌محور پیشگیری کننده از کمر‌درد، باید این عوامل شناختی را در‌نظر بگیرد و با استفاده از راهبردهای تغییر مناسب، آن‌ها را بهبود دهد.