Abstract
اهداف: تکامل ابتدای کودکی به‌عنوان یکی از حیطه‌های اولویت‌دار تعیین‌کننده‌های اجتماعی سلامت است. دامنه وسیعی از متغیرها، تکامل کودک را تحت تاثیر قرار می‌دهند. هدف از این مطالعه، بررسی عوامل مرتبط با تاخیر تکامل در کودکان زیر 5 سال بود. ابزار و روش‌ها: مطالعه حاضر، یک مطالعه مورد- شاهدی بود که در فاصله فروردین تا مردادماه سال 1398 در شهرستان همدان انجام شد. در مجموع 462 کودک زیر 5 سال و مادرانشان شامل 231 کودک دارای تاخیر تکامل به‌عنوان گروه مورد و 231 کودک سالم به‌عنوان گروه شاهد وارد مطالعه شدند. عوامل خطر مورد بررسی شامل متغیرهای جمعیت‌شناختی و زمینه‌ای، آگاهی مادران درباره تکامل کودکان و مجموعه‌ای از رفتارهای مراقبتی بود. تحلیل‌های آماری با استفاده از نرم‌افزار Stata 11 و آنالیز رگرسیون لجستیک انجام شد و سطح معناداری 5% در نظر گرفته شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که رابطه سن مادر (1.08-1.00 :CI95%، 1.04 =OR)، سابقه بستری کودک در بیمارستان (4.05-1.63 :CI95%، 2.57 =OR)، مصرف مواد دخانی توسط والدین (3.64-1.20 :CI95%، 2.90 =OR) و میزان آگاهی مادر (0.82-0.25- :CI95%،0.44 =OR) با تاخیر تکامل کودکان، رابطه معنادار داشت. نتیجه‌گیری: مادران دارای کودک زیر 5 سال، نیازمند دریافت آموزش در زمینه ابعاد مختلف تکامل و رفتارهای مراقبتی محافظت‌کننده کودکان در مقابل تاخیر تکامل هستند. شناسایی عوامل مرتبط با تاخیر تکامل کودکان کمتر از 5 سال، می‌تواند سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان را در طراحی اقدامات موثر به‌منظور کاهش تاخیر در تکامل و عوارض آن یاری کند.