نقش آموزش در ارتقای رفتارهای خودمراقبتی در بیماران مبتلا به پرفشاری خون: کاربردی از مدل پرسید

Abstract

اهداف: پرفشاری خون به‌عنوان یکی از شایع‌ترین مشکلات بهداشتی مزمن در سراسر جهان است و رفتارهای خودمراقبتی به‌عنوان بخش مهمی از مدیریت فشار خون در این بیماران محسوب می‌شود. بنابراین، مطالعه حاضر با هدف تعیین تاثیر مداخله آموزشی مبتنی بر مدل پِرسید (PRECEDE) بر ارتقای رفتارهای خودمراقبتی بیماران مبتلا به پرفشاری خون انجام شد. مواد و روش‌ها: این کارآزمایی شاهددار تصادفی‌شده در سال 1397 در بین 102 نفر از بیماران مبتلا به پرفشاری خون که به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شده بودند، انجام شد. ابزار گردآوری اطلاعات شامل اطلاعات دموگرافیک و پرسش‌نامه‌ استاندارد مبتنی بر سازه‌های مدل پِرسید بود که به‌صورت مصاحبه تکمیل شد. گروه آزمون در 4 جلسه آموزشی شرکت نمودند. پرسش‌نامه‌ها قبل و 3 ماه بعد از انجام مداخله آموزشی از شرکت‌کنندگان دو گروه آزمون و کنترل جمع‌آوری شد. داده‌ها در نرم‌افزار SPSS 19 و با استفاده از آزمون‌های آماری کای‌اسکوئر، t مستقل، t زوجی و رگرسیون خطی تحلیل شدند. یافته‌ها: نتایج نشان داد که آگاهی، نگرش و عوامل قادر‌کننده 20% از واریانس رفتارهای خودمراقبتی بیماران مبتلا به پرفشاری خون قبل از انجام مداخله آموزشی را پیشگویی می‌نمودند. پس از انجام مداخله آموزشی میانگین نمرات همه سازه‌های مدل پِرسید به‌جز عوامل قادرکننده بین دو گروه آزمون و کنترل تفاوت آماری معناداری داشت (0.05p<). همچنین میانگین نمره رفتارهای خودمراقبتی 3 ماه بعد از مداخله آموزشی در گروه آزمون در مقایسه با گروه کنترل به‌طوری معناداری افزایش یافته بود (0.05>p). نتیجه‌گیری: افزایش میانگین رفتار خودمراقبتی در بیماران تحت مداخله آموزشی حاکی از نقش موثر آموزش در به‌کارگیری رفتارهای خودمراقبتی است. برنامه‌ریزی صحیح به‌منظور انجام مداخلات آموزشی بر اساس مدل پِرسید و نیز فراهم‌نمودن ساختارهای لازم با هدف تسهیل تحقق رفتارهای خودمراقبتی در بیماران فشار خونی ضروری است.