پیشگویی کننده های مصرف میوه و سبزیجات در دختران نوجوان بر اساس تئوری شناختی اجتماعی

Abstract

اهداف: دریافت کافی میوه و سبزیجات، اثرات مثبت زیادی بر بهبود وضعیت سلامت نوجوانان دارد. با این وجود، بسیاری از نوجوانان مقادیر توصیه‌شده میوه و سبزیجات را دریافت نمی‌کنند. مطالعه حاضر با هدف تعیین پیشگویی‌کننده‌های دریافت میوه و سبزیجات در دانش‌آموزان دختر دوره متوسطه اول با استفاده از تئوری شناخت اجتماعی انجام شد. ابزار و روش‌ها: مطالعه به‌روش مقطعی و با مشارکت 332 دانش‌آموز دختر دوره متوسطه اول در شهر ایلام در سال 1397 انجام شد. نمونه‌گیری از 5 مدرسه دولتی و به روش تصادفی چندمرحله‌ای بود. داده‌ها با استفاده از پرسش‌نامه 42آیتمی محقق‌ساخته مبتنی بر تئوری شناخت اجتماعی گردآوری شد. روایی پرسش‌نامه به روش کیفی و پایایی آن با محاسبه آلفای کرونباخ تایید شد. داده‌ها با کمک آمار توصیفی، همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی چندگانه در نرم‌افزار SPSS 19 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته‌ها: میانگین سنی دانش‌آموزان 0.97±13.72 سال با دامنه سنی 12 تا 16 سال بود. شغل 2/45% پدران کارمند و 78% مادران خانه‌دار بودند. تحصیلات 52.1% پدران دانشگاهی و 36.4% مادران تحصیلات دیپلم داشتند. سازه‌های تئوری شناخت اجتماعی روی‌هم‌رفته 20.9% از واریانس دریافت میوه و سبزیجات را پیشگویی کردند. با این حال، فقط سازه خودتنظیمی به‌طور معنی‌داری رفتار را پیشگویی کرد (0.001=p) و سایر سازه‌ها پیشگویی‌کننده معنی‌دار رفتار نبودند. نتیجه‌گیری: تئوری شناخت اجتماعی می‌تواند به‌عنوان یک چارچوب نظری مناسب برای پیشگویی رفتارهای نوجوانان در ارتباط با دریافت میوه و سبزیجات مورد استفاده قرار گیرد.